To Ελληνικό Ποδόσφαιρο το 2020

     Όταν λέμε Ελληνικό ποδόσφαιρο δεν αναφερόμαστε αποκλειστικά στις μεγάλες ομάδες μας, που παίζουν στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις και που κατά καιρούς φέρνουν επιτυχίες. Ούτε μπορούμε να πούμε ότι στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο ποδόσφαιρο η Εθνική ομάδα αποτελεί τον καθρέπτη του ποδοσφαίρου μιας χώρας και της δουλειάς που γίνεται στη βάση αυτού. Ποιο πολύ, η Εθνική ομάδα, θεωρείται η βιτρίνα.

    Οπότε, θεωρώ ότι τον σημαντικότερο ρόλο της εικόνας, σε αυτό που ονομάζουμε εθνικό ποδόσφαιρο, έχει το πρωτάθλημα που διοργανώνει μια χώρα και οι ειδικές συνθήκες που επικρατούν σε αυτό.  Και από τι εξαρτάται η δυναμική και ο ανταγωνισμός στο πρωτάθλημα? Από τις μικρομεσσαίες ομάδες, αυτές βάζουν, κυρίως, τον βαθμό δυσκολίας στον κάθε υποψήφιο πρωταθλητή.  Οι ομάδες που βρίσκονται από άποψη δυναμικής ανάμεσα στους «μεγάλους» και τις ομάδες των κατωτέρων κατηγοριών, της Β΄ και Γ΄ εθνικής. Αυτές οι ομάδες που τροφοδοτούν με παίκτες τους μεγάλους και που συχνά υποδέχονται ως δανεικούς από τους μεγάλους τα παιδιά των ακαδημιών τους για να τους «γνωρίσουν», να τα «συστήσουν» στο ποδόσφαιρο της Superleague. Αυτές οι 10-15 ομάδες που συμπληρώνουν το πρωτάθλημά μας και που είναι υπέρ-απαραίτητες για τη διεξαγωγή του.

  

    Το βασικότερο γνώρισμα αυτών των ομάδων, της Λάρισας, της Λαμίας, της Ξάνθης, του Ατρόμητου, του Πανιωνίου, του Αστέρα Τρίπολης κ.ο.κ είναι ότι είναι Π.Α.Ε. , Ποδοσφαιρικές Αθλητικές Εταιρείες, έχουν ισολογισμό, έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζημιές. Παράγουν ένα προϊόν, το ποδόσφαιρο, το οποίο πουλάνε με στόχο το κέρδος. Δε λειτουργούν έτσι για πλάκα. Έχουν διοικητικό συμβούλιο, Πρόεδρο, εκτελεστικό Διευθυντή, υπαλλήλους, παίκτες προπονητές, γιατρούς, φυσιοθεραπευτές, μασέρ κλπ και όλοι αυτοί πληρώνονται. Διαθέτουν γήπεδο, προπονητήριο, γραφεία υλικοτεχνικό εξοπλισμό που όλα αυτά απαιτούν έξοδα για τη συντήρηση και την ανανέωση τους. Επίσης οφείλουν να αποδώσουν φόρους στο κράτος και να καταβάλουν εισφορές σε κρατικό οργανισμό για την ασφάλιση των υπαλλήλων και των παικτών τους. Όλα αυτά απαιτούν χρήμα για να καλυφθούν. Παράγουν οι ομάδες αυτές χρήμα για να καλύψουν, καταρχήν, τα έξοδα τους και στη συνέχεια να αποδώσουν κέρδος στους μετόχους τους?

   Η κάθε ομάδα περιμένει τα έσοδα της από το τηλεοπτικό συμβόλαιο, από τις χορηγίες και από τα εισιτήρια (διαρκείας και κάθε αγώνα ξεχωριστά). Επίσης μπορεί να έχει έσοδα από την πώληση κάποιου περιουσιακού της στοιχείου, κάποιου ποδοσφαιριστή.

   Πάμε να δούμε που βρίσκονται οι μικρομεσαίες ομάδες μας σε καθέναν από τους παραπάνω τομείς εσόδων. 

Α. Τηλεοπτικό Συμβόλαιο 

 Βασικός τηλεοπτικός πάροχος και αιμοδότης του εθνικού ποδοσφαίρου εδώ και περίπου 25 χρόνια είναι η ΝΟVA. Τα τελευταία χρόνια μπήκε στο παιχνίδι και η κρατική τηλεόραση διότι «έσπασε» η κεντρική διαχείριση και η συνδρομητική τηλεόραση έκρινε ότι δεν τη συμφέρει να πληρώνει κάποιες ομάδες για το υποβαθμισμένο και αντί-τηλεοπτικό προϊόν που προσφέρουν. Δεν άξιζε για 3-4 παιχνίδια με τους μεγάλους να διαθέσει τεράστια χρηματικά ποσά που ζητούσαν οι σύλλογοι αυτοί. Έτσι η κυβέρνηση στο σχέδιο «Άρτος και θεάματα για το Λαό» ενέταξε και το ποδόσφαιρο. Ανέκαθεν το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα ήταν κρατικοδίαιτο, πριν όχι πολλά χρόνια ο κορμπανάς του κρατικού ΟΠΑΠ  κάλυπτε τα έξοδα των ομάδων. Από όταν ο οργανισμός αυτός ιδιωτικοποιήθηκε μπήκε στο παιχνίδι η ΕΡΤ.

    Η λύση εδώ είναι η κεντρική διαχείριση. Είναι μείζονος σημασίας να «βάλουν πλάτη» οι μεγάλοι για την επιβίωση των μικρομεσαίων ομάδων και στην τελική για την επιβίωση του ίδιου του πρωταθλήματος. Κυριαρχικό ζήτημα να σεβαστούν τις απαιτήσεις της ΝΟVA ή του όποιου τηλεοπτικού παρόχου , του πλερώνων. Οφείλουν να καταλάβουν ότι το Ελληνικό ποδόσφαιρο δε σηκώνει 18 και 16 ομάδες στην 1^η κατηγορία του. Δε μπορεί να συμβαίνει αυτό μόνο και μόνο για να εξυπηρετηθούν τα εφήμερα συμφέροντα κάποιων εκ των μεγάλων. Ας δούμε για κάποια χρόνια μήπως και ανέβει το ενδιαφέρον από την ανάδειξη του πρωταθλητή μέσα από τα play off. Γεγονός που σημαίνει περισσότερα ντέρμπι, ενδεχομένως με μεγάλο ενδιαφέρον και περισσότερες συνδρομές για τον τηλεοπτικό πάροχο, που θα μεταφραστεί σε περισσότερη διαφήμιση και στην τελική σε περισσότερα χρήματα για τις ομάδες. Ας μην κυριαρχεί πάντα το εφήμερο μικροσυμφέρον….

Β. Χορηγοί

  Στη χώρα μας οι εκάστωτε κυβερνήσεις είχαν βρει τη λύση με τα λεφτά του κρατικού ΟΠΑΠ. Έτσι χρηματοδοτούσαν ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπως οι ΠΑΕ, στο όνομα του λαού. Ανέβαζε κάποιος μια ομάδα στην 1^η κατηγορία, έπαιρνε το παχυλό τηλεοπτικό συμβόλαιο λόγω της κεντρικής διαχείρισης και σε καλές εποχές για το ελληνικό ποδόσφαιρο, λάμβανε γενναία χορηγία από τον ΟΠΑΠ, διέθετε τα μισά από αυτά τα χρήματα για να χτίσει μια ομάδα από λεγεωνάριους παίκτες της κατηγορίας, συν τα έξοδα λειτουργίας (μισθοί, ταξίδια, ξενοδοχεία, και  αν πλήρωνε εφορία και εισφορές) και του έμενε και κάνα εκατομμύριο στην τσέπη για μπουρμπουάρ ! Μια χαρά !

   Αυτά πλέον τελείωσαν, ο ΟΠΑΠ ιδιωτικοποιήθηκε και η κάθε ομάδα οφείλει να βγει στην ελεύθερη αγορά και να βρει χορηγό . Ο ιδιωτικός ΟΠΑΠ ακόμα συμβάλει και δίνει χορηγίες αλλά δεν είναι τόσο γενναιόδωρος και κιμπάρης όπως πριν. Το προϊόν - ποδόσφαιρο που προσφέρουν οι μικρομεσαίες ομάδες δεν είναι για να προσελκύσει χορηγούς. Τόσα χρόνια  τα παιχνίδια γινόταν σε  γήπεδα βούρκους, με όλη την ομάδα κλεισμένη στην περιοχή της να διώχνει τη μπάλα στο πουθενά και η κλωτσιά να πάει σύννεφο, έτσι όμως δεν προσελκύεις τον θεατή – πελάτη και κατ’ επέκταση ούτε τον χορηγό. Βγαίνουν σεριάνι από τις ΠΑΕ στις τοπικές κοινωνίες και δε μπορούν να προσελκύσουν τοπικούς επιχειρηματίες για να συνδράμουν στα έξοδα. Άντε να πουλήσουν κάνα ημερολόγιο ή να πάρουν καμιά διαφήμιση στις διαχωριστικές πινακίδες. Μέχρι το πολύ σε  καμιά σοβαρή εταιρεία ένδυσης φτάνουν, για να έχουν φανέλες να παίζουν. Ο κάθε επιχειρηματίας της τοπικής κοινωνίας δεν είναι κορόιδο. Θα συνεισφέρει μόνο αν τον εξυπηρετεί στην ανάπτυξη της εταιρείας του. Βλέποντας ότι το ποδόσφαιρο δεν προσφέρει διαφήμιση αλλά δυσφήμιση με όλα αυτά που λαμβάνουν χώρα (καχυποψία, διαμαρτυρίες, κακές διαιτησίες, βία, επεισόδια) μένει μακριά.

   Επιπλέον, η κρίση έφερε σε δύσκολη θέση πολλές μεγάλες εταιρείες της χώρας, άλλες έκλεισαν και άλλες «μετανάστευσαν». Μόνο ως ανέκδοτο ακούγεται για τις «μικρές» ομάδες η προσέλκυση κάποιας πολυεθνικής εταιρείας για χορηγία….

Γ.  Εισιτήρια

    Βλέπουμε όλα τα γήπεδα να είναι άδεια. Εκτός από τα παιχνίδια με τους μεγάλους οι μικρομεσαίες ομάδες αδυνατούν να κόψουν 1.000 εισιτήρια στα υπόλοιπα παιχνίδια. Τα διαρκείας πωλούνται 200 ευρώ το πολύ και πάλι δε φεύγουν. Η αγορά δεν ενδιαφέρεται. Ο Έλληνας είναι οπαδός του καναπέ και της υψηλής κριτικής εξ αποστάσεως. Πρέπει να του προσφέρεις υψηλές υπηρεσίες για να τον προσελκύσεις, να του πάρεις τα λεφτά. Να αισθανθεί πιο άνετος στο γήπεδο από ότι στον καναπέ του. Να μην τον τρώει το κρύο, να μην τον θερίζει ο αέρας, να μη βρέχεται, να κάθεται άνετα και όχι στα τσιμέντα. Και επιπρόσθετα αυτό που βλέπει να έχει ενδιαφέρον, σασπένς.

   Πόσα γήπεδα στην Ελλάδα έχουν ένα απλό στέγαστρο να προστατεύει τον θεατή από τη βροχή? Πόσα έχουν κατασκευή για να κόβει τον αέρα? Πόσα έχουν άνετα και καθαρά καθίσματα? Πόσα έχουν αξιοπρεπείς τουαλέτες? Ας το αφήσουμε….

     Βασικός ανασταλτικός παράγοντας η βία. Πέρα από τη λεκτική που επί 2 ώρες ακούς ότι μπινελίκι μπορεί να φανταστεί ανθρώπου νους, έχουμε τη ρίψη αντικειμένων, φωτοβολίδων, βεγγαλικών. Όλα αυτά είναι  λίαν επικίνδυνα για τη σωματική ακεραιότητα και την ανθρώπινη ζωή. Μπορεί να υπάρξει μετατόπιση οπαδών από κερκίδα σε κερκίδα για να πλακωθούν και να βρεθείς στη μέση. Να πέσει ξύλο με τα ΜΑΤ. Πριν κατά τη διάρκεια ή μετά τον αγώνα. Δε μπορείς να πας στο γήπεδο και να φοράς τα χρώματα της ομάδος σου. Φοβάσαι ότι θα σε πετύχουν στο δρόμο και θα σε κάνουν ασήκωτο. Θα σου σπάσουν το αυτοκίνητο. Ασφάλεια καμία. Όχι από το κράτος. Όχι. Από τις ίδιες τις ΠΑΕ που θέλουν «στρατούς». Που όχι μόνο θέλουν αλλά ανατρέφουν και συντηρούν τέτοιους οπαδούς. Ε, πώς να πληρώσεις για να κινδυνέψεις?

                                       

Δ. Πώληση παικτών

  Για να πουλήσεις παίκτες και να έχεις έσοδα πρέπει να βγάλεις, να παράγεις παίκτες. Είτε με σωστό και οργανωμένο σκάουτινγκ, να τους αποκτήσεις σε μικρή ηλικία και να τους εξελίξεις, είτε να τους δημιουργήσεις από την ακαδημία σου ως ακατέργαστη πρώτη ύλη. Και τα δύο απαιτούν τεχνογνωσία, υλικοτεχνικές υποδομές (γήπεδα, προπονητήρια, μηχανήματα κλπ) και καταρτισμένους, εξειδικευμένους ανθρώπους (προπονητές, γυμναστές, σκάουτ).

    Από γήπεδα, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι έχουν όλα πλέον έναν αξιοπρεπή χλοοτάπητα και οι παίκτες δεν παίζουν εν έτη 2020 σε χωράφια. Η λίγκα ανάγκασε τις ομάδες να εκσυγχρονιστούν στο θέμα αυτό. Όχι τίποτα το εντυπωσιακό βέβαια, μιας και με την πρώτη βροχή το γήπεδο μετατρέπεται σε βούρκο, αλλά όπως και να ‘χει υπάρχει μια πρόοδος.

   Εγκαταστάσεις για προπόνηση. Ελάχιστα πράγματα. Ακόμα και οι μεγάλοι υστερούν. Ελάχιστες ομάδες έχουν 2^ο βοηθητικό για προπόνηση. Μόνο του Ρέντη του Ολυμπιακού και κάποτε η Παιανία των Βαρδινογιάννηδων είναι ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Η Ξάνθη είχε δημιουργήσει κάτι καλό αλλά το πούλησε. Ενώ καλά λόγια μαθαίνω και για τις εγκαταστάσεις του Παναιτωλικού. Από εκεί και πέρα λίγα πράγματα.

    Σε εξειδικευμένους ανθρώπους, προπονητές, γυμναστές, σκάουτ και λοιπά στελέχη, βρισκόμαστε στον ποδοσφαιρικό μεσαίωνα. Δεν υπάρχουν καταρτισμένα άτομα αλλά παλαίμαχοι ποδοσφαιριστές, που επειδή έπαιζαν μπάλα υποτίθεται ότι έχουν «μάτι» για σκάουτερ και προπονητές. Γυμνάζουν και προπονούν από μνήμης, από όσα θυμούνται από τις προπονήσεις που έκαναν σαν παίκτες πριν από 10 και 20 χρόνια. Το μόνο που περνούν στους παίκτες είναι η μαγκιά του παλιού, μεγάλου παίκτη. Αστειότητες. Δεν πας πουθενά έτσι. Οφείλει η κάθε ομάδα να ξεχωρίσει τον πρώην παίκτη της που διαθέτει το ταλέντο σ κάποιον τομέα και να τον στείλει στην Ευρώπη να αποκτήσει τεχνογνωσία. Είτε σε σεμινάρια, συνέδρια, είτε σε αναπτυγμένες ποδοσφαιρικά ομάδες και ακαδημίες ώστε να ξεπατικώσει τρόπους δουλειάς. Να μάθει, να δει πως δουλεύουν οι κορυφαίοι και να το προσαρμόσει στις δικές του ιδέες. Για να γίνεται επιστημονική δουλειά, με βάσεις και όχι μπουγάτσα κουτουρού. 

                                       

          Κεφαλαιώδες ζήτημα είναι η νοοτροπία. Προπονητών και παραγόντων.

Πάρτε για παράδειγμα τον Δώνη και τον Παναθηναϊκό. Έγινε μια δουλειά πέρυσι, την 1^η σαιζόν με τους πιτσιρικάδες. Φέτος? Ο Εμμανουηλίδης πήγε δανεικός στον Πανιώνιο για να παίζουν οι Μολό και Μπεκ και τελικά ο Δώνης έκανε εξτρέμ τον Μπουζούκη για να βολέψει στον άξονα τον δικό του, τον δανεικό και ήδη φευγάτο Ζαχίντ.  Για του χρόνου, δε, θέλει λέει να κάνει ο ίδιος τις μεταγραφές. Για να ξαναβγεί 4^ος…. Πώς να βγάλει παίκτη έτσι ο Παναθηναϊκός? Και αυτούς που βγήκαν δεν τους έβγαλε ο Δώνης, ο οποίος αναγκαστικά, από τις συνθήκες στο σύλλογο, τους έβαλε να παίξουν. Παίκτες τους είχαν κάνει οι άνθρωποι που δουλεύουν τόσα χρόνια στην ακαδημία του Παναθηναϊκού.

     Πάμε και στον Παναιτωλικό που έκανε μια ωραία προσπάθεια πέρυσι με τον Δέλλα και προωθήθηκαν αρκετοί αξιόλογοι και ταλαντούχοι νεαροί παίκτες, όπως ο Λιάβας, ο Μαλλής, ο Τσιγγάρας κ.α. Από εκεί και έπειτα, ότι και να ζήτησε ο Δέλλας, καλώς ή κακώς έφυγε. Όμως η ομάδα έπρεπε να πάει να γίνει θυγατρική της Μπενφίκα ?  Με αμφιλεγόμενους άμπαλους Πορτογάλους προπονητές που δεν είχαν ξαναδουλέψει σε πρώτη ομάδα? Δε μπορούσε ο Παναιτωλικός να βρει έναν άνθρωπο να συνεχίσει την καλή δουλειά που είχε ξεκινήσει να γίνεται?  Τα Γιάννενα δίπλα έφεραν τον Γιαννίκη από τη Γερμανία και επιστρέφουν….

     Ο Ατρόμητος που τόσα χρόνια είναι στα ψηλά, έχει βγάλει παίκτες? Όλο με δανεικούς τη βγάζει. Και από αυτούς είναι ζήτημα αν ένας- δύο επέστρεψαν ως καλύτεροι στον ΠΑΟΚ και στον Ολυμπιακό απ’ όπου προέρχονται για να παίξουν. Φέτος που λιγόστεψαν οι δανεικοί έμεινε εκτός play off αλλά τουλάχιστον πήραν χρόνο συμμετοχής κάποιοι μικροί. Τα περί καλού προπονητή Κάναντι και περί τεχνικού Διευθυντή Αγγελόπουλου τα ακούω βερεσέ.

    Με δανεικούς από τον Ολυμπιακό την έβγαζε τα τελευταία χρόνια και ο Πανιώνιος. Κόπηκαν φέτος και πάτωσε. Περασμένα μεγαλεία οι παιχταράδες που αναδείκνυε κάποτε. 

     Τα ίδια και η Ξάνθη που γέμισε την Ελλάδα με παίκτες εδώ και 30 χρόνια. Τώρα πούλησε μέχρι και το προπονητικό της.

     Ο Αστέρας Τρίπολης? Τόσα χρόνια στην Α΄ εθνική μόνο τον Κουρμπέλη έδωσε σε μεγάλη ομάδα, άντε και τον Κυριακόπουλο φέτος στην Σασουόλο της Ιταλίας. Εκεί έχει βρει άκρη αλλά δεν πρέπει να δίνει τους παίκτες τόσο μικρούς, στα 18-19 τους. Όπως τον Αντζούλα στη Φιωρεντίνα ή τον Μιχέλη στη Μίλαν γιατί δεν πιάνουν. Πρέπει πρώτα να παίρνουν παιχνίδια εδώ. 

    Τελευταίο παράδειγμα η Λάρισα. Η άλλοτε κραταιά και πρωταθλήτρια ΑΕΛ. Σε ολόκληρη τη Θεσσαλία δεν υπάρχει ένας ταλαντούχος παίκτης? Δεν έχει τεχνογνωσία να εντοπίσει, να εξελίξει και να αναδείξει ένα ταλέντο? Έχει γεμίσει η ομάδα με Γιουγκοσλάβους συν τους δανεικούς  Κάτσε και Ουάρντα. Είναι  παραγωγή ποδοσφαίρου αυτό?

     Πήγαμε πίσω από τη βιτρίνα, βαθιά, πίσω από τους πηγαίους τίτλους, στα ψηλά γράμματα, στη βάση όχι στην κορυφή. Να αναλύσουμε και να κατανοήσουμε που πάει το Ελληνικό ποδόσφαιρο και τι μέλλον έχει. Υπό ποιες συνθήκες και με ποια νοοτροπία γίνεται η δουλειά. Είδαμε την απουσία πλάνου, τεχνοκρατικού σχεδίου. Να σώσουμε απλά την κατηγορία και φέτος και βλέπουμε. Όμως στον 21^ο αιώνα οφείλουν οι ομάδες μας να καταλάβουν ότι στο ποδόσφαιρο το 20% είναι το ταλέντο, για να μην πω λιγότερο. Το 80% είναι δουλειά. Σωστή και προγραμματισμένη προπόνηση σε όλους τους τομείς. Να χτιστεί ο παίκτης και σωματικά και ψυχολογικά και πνευματικά. Από ανθρώπους με γνώση και με σωστά εργαλεία. Για να τα διαθέτεις όλα αυτά και να μπορείς να δουλέψεις σωστά πρέπει να έχεις βάλει υλικοτεχνικές βάσεις, να έχεις φιλοσοφία και σχέδιο με απώτερο σκοπό να πουλάς σωστό προϊόν και να παράγεις χρήμα. Αυτά!

                                                                                                                              SAM