ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ – ΚΟΟΥΤΣ
Θεμέλιος λίθος στα
ομαδικά αθλήματα είναι η πίστη στον προπονητή !!!!
Και καλός επαγγελματίας προπονητής είναι όποιος κατορθώνει
να συνδυάζει αποτέλεσμα με όπτιμουμ οικονομική διαχείριση του ενεργητικού της
εταιρείας – ομάδας.
Το να χτίσεις μια ομάδα από τα θεμέλια μέχρι την οροφή σωστά, θέλει αρχιτέκτονα και μηχανικό με γνώσεις , με ταλέντο και ευφυΐα. Και βέβαια φιλότιμο και καλοπιστία, γιατί χειρίζεσαι ανθρώπους.
Μια μικρή ή
μέτρια ομάδα με έναν και καλό καπετάνιο μπορεί εύκολα να φτιαχτεί. Αποφασίζει
τι είδους ποδόσφαιρο θέλει να παίζει, πόσο ψηλά θα βάλει τον πήχη, χωρίς να
φοβάται ότι θα γίνει ο κακός χαμός αν
για πρακτικούς και ρεαλιστικούς λόγους τον βάλει κάπως χαμηλά . Επιλέγει έναν
προπονητή της σχολής που αρμόζει στα πλάνα της και παίρνει καλούς παίκτες για την αγοραία τιμή τους. Δουλειά όχι δύσκολη
αλλά σίγουρα κοπιαστική.
Ποια είναι όμως
τα βασικά εκείνα χαρακτηριστικά που κάνουν το μεγάλο προπονητή, αυτόν που θα
σου φτιάξει την ομάδα, θα αναδείξει παίκτες και θα κερδίσει τίτλους? Και πως
τον επιλέγεις?
Να επιλέξεις
δηλαδή έναν προπονητή που η παρουσία του θα σημαίνει ότι η ομάδα θα δουλέψει
σοβαρά και σε βάθος και θα δουλεύει για να έχει προοπτική. Να σε κάνει μια
μεγάλη και σοβαρή ομάδα, σταθερά υπολογίσιμη και σεβαστή, με θεμέλια ακλόνητα,
με δικλείδες , με αυτόματες λύσεις.
Ο πιο σίγουρος τρόπος επιλογής του κατάλληλου προπονητή, για
να πετύχει έναν καθορισμένο στόχο, είναι να εξεταστεί το παρελθόν του , το
ιστορικό του. Η πιο αξιόπιστη ένδειξη
για τη μελλοντική επιτυχία ενός μάνατζερ είναι αν πέτυχε στο παρελθόν
παρόμοιους στόχους σε άλλη ομάδα. Επίσης σημαντικό κριτήριο που πιστοποιεί την
αξία ενός τεχνικού είναι αν ανέδειξε παίκτες καλούς, το αν δημιούργησε ή
βελτίωσε παίκτες και το αν κατάλαβε το DNA της ομάδας έτσι ώστε να την ωθήσει
προς τον ορθό γι αυτήν τρόπο παιχνιδιού.
Υπάρχουν προπονητές που φέρνουν πιο πολύ σε καθηγητή πανεπιστημίου ….φτιάχνουν τα
πλάνα τους και πάνω σ’ αυτά δουλεύουν τη φάση της προετοιμασίας….και από κει
και πέρα ότι βγει στο πρωτάθλημα…
Ο φτασμένος όμως προπονητής δεν κοιμάται…., αναθεωρεί τους
σχεδιασμούς του αν χρειασθεί, διορθώνει, επιδιορθώνει, μπαλώνει, ράβει,
ξηλώνει. Είναι φανατισμένος με τη δουλεία του και είναι καπετάνιος με αρχές.
Κανονικά όμως και ο προπονητής πρέπει να
συλλέγει υλικό για την ομάδα που πρόκειται να εργαστεί. Να έχει γνώση που
πηγαίνει, σε ποιο περιβάλλον θα δουλέψει και με ποιο υλικό . Κάνει πρώτα τις
αναλύσεις του, υποβάλει τα σχέδια του, μαθαίνει το μπάτζετ και έπειτα προχωράει
σε συμφωνία.
Από κει και πέρα δεν είναι μόνο η αξία του προπονητή, είναι
και το περιβάλλον της ομάδας, πόσο τεχνοκρατικό και οργανωμένο είναι. Γιατί
κανένας προπονητής δεν λέει «όχι» όταν είναι να αναλάβει κάτι που είναι ήδη
οργανωμένο.
Κατόπιν, πάμε στη στελέχωση του τιμ, στο σταφ. Διότι κανείς
δεν πετυχαίνει τίποτα αν τα κάνει όλα μόνος του. Δε μπορείς να μην έχεις στελέχη. Και τα στελέχη
παίρνουν εντολές από τον εκτελεστικό διευθυντή, τον προπονητή.
Να τι λέει ο σερ Άλεξ:
Φέργκιουσον: «Η παρατηρητικότητα είναι το
τελευταίο κομμάτι της προπονητικής μου δομής. Όταν ξεκίνησα ως προπονητής,
βασίστηκα σε διάφορα βασικά: ότι μπορούσα να παίξω καλά, ότι καταλάβαινα τις
τεχνικές αρετές που απαιτούνταν για το υψηλότερο επίπεδο, ότι μπορούσα να
προπονήσω σωστά, ότι είχα την ικανότητα να παίρνω σωστές αποφάσεις. Ένα
απόγευμα στο Αμπερντίν είχα μία συζήτηση με τον βοηθό μου, πίνοντας τσάι.
Μου είπε: δεν ξέρω γιατί με έφερες
εδώ. Του απάντησα: τι εννοείς; Και μου απάντησε: Δεν κάνω τίποτα. Δουλεύω με
τους μικρούς, όμως είμαι εδώ για να σε βοηθήσω με την προπόνηση της πρώτης
ομάδας. Αυτός είναι ο ρόλος του βοηθού. Ένας άλλος μου είπε: Νομίζω ότι έχει
δίκαιο αφεντικό. Και έδειξε πως μπορούμε να επωφεληθούμε από το γεγονός ότι δεν
χρειάζεται να κάνω πάντα εγώ την προπόνηση. Αρχικά είπα: Όχι, όχι, όχι. Το
σκέφτηκα, όμως, τις επόμενες ημέρες και είπα να το δοκιμάσουμε. Κατά βάθος
ήξερα ότι ήταν σωστό. Έτσι, άφησα σε εκείνους την προπόνηση και ήταν το
καλύτερο πράγμα που έκανα.
Δεν παρέδωσα τον έλεγχο. Η παρουσία
μου και η ικανότητα επίβλεψης ήταν πάντα εκεί, ενώ όσα βλέπεις είναι πολύτιμα.
Άρχισα να βλέπω περισσότερες λεπτομέρειες. Βλέποντας την αλλαγή στις συνήθειες
ενός παίκτη ή την πτώση του ενθουσιασμού του μου επέτρεψαν να ασχοληθώ
περισσότερο μαζί του. Έχει προβλήματα στην οικογένεια; Έχει οικονομικά
προβλήματα; Είναι κουρασμένος; Σε τι διάθεση είναι; Κάποιες φορές μπορούσα να
καταλάβω αν ένας παίκτης είναι τραυματίας, τη στιγμή που εκείνος νόμιζε ότι
είναι μια χαρά!
Δε νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι
εκτιμούν τη δύναμη της παρατήρησης. Η ικανότητα να εντοπίζεις μικροπράγματα
είναι κλειδί για την επιτυχία. Ή μάλλον, η ικανότητα να εντοπίζεις πράγματα που
δεν περίμενες να δεις».
Αυτά λέει ο Σερ Άλεξ….
Πέρα από το προπονητικό σταφ, ο πρωταθλητισμός προϋποθέτει
και τιμ υποστήριξης που δουλεύουν από πίσω σου. Ένας αθλίατρος, ένας
διαιτολόγος, ένας μασέρ, ένας ψυχολόγος και ένας βιομηχανικός. Χωρίς αυτές τις
ειδικότητες δε διεξάγεται συστηματικός πρωταθλητισμός.
Πάμε τώρα στους παίκτες , στα εργαλεία που πρέπει να έχει ο
προπονητής για να δουλέψει και να πετύχει στόχους.
Οι προπονητές που
έχουν ιδιαίτερα ισχυρή προσωπικότητα, μεγάλη αυτοπεποίθηση και υψηλές
φιλοδοξίες, θέλουν Παιχταράδες.
Θεμελιώδες κριτήριο όμως είναι το τι καταφέρνει ο κάθε
προπονητής με το υλικό που έχει ή που μπορεί να έχει , προτείνοντας παίκτες που
δε σπάνε οικονομικά τη ράχη της ομάδας.
Επίσης ο κάθε παίκτης που έχει η ομάδα χρειάζεται «αποκωδικοποίηση»,
«διάβασμα», στα όρια της μελέτης, «ακτινογράφηση», για να γνωρίζεις το υλικό
που έχεις και που μπορείς να φτάσεις μ’ αυτό αν το αξιοποιήσεις κατάλληλα.
Σημαντικό επίσης
είναι ο μαέστρος να μην κρατάει μαστίγιο, αλλά να είναι τόσο καταρτισμένος και
πολύπλευρα καλλιεργημένος ως άνθρωπος, ώστε οι μουσικοί – παίκτες – του, όχι
απλά να μην τον αμφισβητούν αλλά και να τον πιστεύουν και να τον θαυμάζουν.
Αυτός να είναι ο απόλυτος ομαδάρχης και όλοι να τον κοιτάνε στα μάτια.
Να τι λέει ο σερ Άλεξ
:
Φέργκιουσον: «Αν ερχόταν η μέρα που ο προπονητής
της Γιουνάιτεντ θα ελεγχόταν από τους παίκτες, τότε δε θα ήταν η Γιουνάιτεντ
που ξέρουμε. Πριν υπογράψω στην Γιουνάιτεντ, είπα στον εαυτό μου ότι δεν υπήρχε
περίπτωση να αφήσω κανέναν να είναι πιο δυνατός από εμένα. Η προσωπικότητά σου
πρέπει να είναι μεγαλύτερη όλων. Είναι ζωτικής σημασίας.
Υπάρχουν καταστάσεις, που θα πρέπει
να ρωτήσεις τον εαυτό σου αν κάποιοι παίκτες επηρεάζουν αρνητικά τα αποδυτήρια,
την απόδοση ολόκληρης της ομάδας και τον έλεγχό σου πάνω στους υπόλοιπους
παίκτες και στο τεχνικό επιτελείο. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Αν υπάρχουν, θα
πρέπει να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα στη ρίζα του. Δεν έχει καμία σημασία αν ο
παίκτης είναι ο καλύτερος στον κόσμο. Η μακροπρόθεσμη εικόνα του συλλόγου είναι
πιο σημαντική από τον οποιονδήποτε και ο προπονητής πρέπει να είναι ο πιο
σημαντικός στον σύλλογο.
Κάποιες ομάδες στην Αγγλία άλλαξαν
προπονητές τόσο συχνά, που οι παίκτες είχαν στο τέλος μεγάλη εξουσία. Αυτό
είναι πολύ επικίνδυνο. Αν ο προπονητής δεν έχει τον έλεγχο, δεν πρόκειται να
αντέξει πολύ. Πρέπει να βρεθείς σε θέση ολοκληρωτικού ελέγχου. Οι παίκτες
πρέπει να αναγνωρίζουν ότι ο προπονητής ελέγχει τα πάντα. Μπορείς να κάνεις τα
πράγματα πολύ περίπλοκα για σένα, όταν αρχίσεις να αναρωτιέσαι: «αρέσω στους
παίκτες;». Αν δεν έκανα σωστά τη δουλειά μου, οι παίκτες δε θα με σέβονταν.
Αυτό είναι το μοναδικό που χρειάζεσαι.
Έκανα γρήγορες ενέργειες, όταν έβλεπα
ότι ένας παίκτες είχε αρνητική επίπτωση στους υπόλοιπους. Κάποιοι μπορούν να
πουν ότι το έκανα παρορμητικά, όμως πιστεύω ότι ήταν κρίσιμο οι αποφάσεις να
παίρνονται γρήγορα. Γιατί θα έπρεπε να κοιμάμαι έχοντας αμφιβολίες; Θα ξυπνούσα
την επόμενη μέρα και θα έπαιρνα τις κατάλληλες αποφάσεις. Είναι σημαντικό να
έχει αυτοπεποίθηση στο να υποστηρίζεις την απόφασή σου. Όλα έχουν να κάνουν με
τον έλεγχο και την ικανότητά σου να επιβληθείς, όταν οι καταστάσεις το
απαιτούν».
Το σημαντικότερο όμως όλων είναι η δουλειά του προπονητή με
την ομάδα στο γήπεδο, στις εγκαταστάσεις, στο προπονητικό κέντρο.
Ξεκινάς λοιπόν από
τα βασικά για να χτίσεις σιγά-σιγά και τούβλο – τούβλο, με δουλειά σε όλα τα
επίπεδα.
Ο προπονητής καλείται
να διαχειριστεί το ρόστερ, να διαχειριστεί πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους και
χαρακτήρες μέσα στην ομάδα, αυτό είναι κολοσσιαίας σημασίας κεφάλαιο στο
σύγχρονο ποδόσφαιρο.
Ροτέισον είναι να
αφήνεις έναν παίκτη να δώσει 6-7 σερί παιχνίδια, το ένα κοντά στο άλλο, να τον
φτάσεις στο τοπ του φορμαρίσματός του, γιατί μέσα από τα παιχνίδια φορμάρεται ο
παίκτης κι όταν φτάσει να πέφτει η απόδοσή του λόγω της κούρασης, να βάζεις
έναν αντικαταστάτη για να σου κάνει το ίδιο πράγμα.
Και πάμε πιο βαθιά……………
Κεφαλαιώδες ζήτημα είναι η ΤΑΚΤΙΚΗ, ο τρόπος με τον οποίο θα
πάρεις αποτελέσματα και θα πετύχεις στόχους.
Η τακτική
δεν είναι κάτι θεωρητικό αλλά κάτι πρακτικό. Είναι αυτό που πρέπει ο παίκτης να
είναι σε θέση να κάνει μέσα στο γήπεδο σε συνθήκες απόλυτου στρες. Εκείνο που
χρειάζεται πραγματικά ο παίκτης είναι να του πει ο προπονητής πως θα παίξει,
προτερήματα και ελαττώματα του αντιπάλου, προετοιμασία ρόλων για όλα τα
ενδεχόμενα . Π.χ. δύο παίκτες τρέχουν τα ίδια χιλιόμετρα μες το γήπεδο, όμως ο
ένας επειδή γνωρίζει από τακτική κάνει πολύ περισσότερη δουλειά, ενώ ο άλλος
πελαγοδρομεί. Ο ένας ήταν πάντα στο σωστό σημείο για να κόψει, να ντουμπλάρει,
να βγει μπροστά, να σκοράρει, ενώ ο άλλος έτρεχε για να τρέχει. Η τακτική
λοιπόν μπορεί να προφυλάξει τις δυνάμεις της ομάδας.
Το σωστό πάντως είναι ο προπονητής να προσαρμόζει την
τακτική και τη διδασκαλία του στο έμψυχο υλικό που διαθέτει. Αυτό είναι που
κάνει έναν προπονητή καλύτερο από τους άλλους. Το να έχει ευέλικτη σκέψη στην
τακτική.
Υπάρχουν όμως και
προπονητές που δεν προσαρμόζουν την τακτική στους παίκτες, αλλά τους παίκτες
στην τακτική. Σ’ αυτή την προσέγγιση μιλάμε για «γκουρού» προπονητή, με ιδέες
προχωρημένες που οι αντίπαλοι δεν έχουν.
Όπως ο ΖΟΣΕ στην
Ίντερ….που έκανε εξτρεμ τους Ετό και Πάντεφ και μάλιστα να γυρνάνε να μαρκάρουν
σαν μπακ…..
Γενικά, οι καλοί κόουτς πρέπει να μπορούν να αυτοσχεδιάζουν
την ώρα του αγώνα . Και πρέπει να έχουν κάποιες κομπίνες, που τις πιστεύουν και
τις διδάσκουν πριν από κάθε κρίσιμο ματς. Στημένες φάσεις. Δουλεμένες κομπίνες.
Πειθαρχημένες κινήσεις ακριβείας με στοιχείο αιφνιδιασμού.
Όμως ο κάθε αγώνας περνάει από αξονική τομογραφία. Κανονικά
κόβει, ο προπονητής με το επιτελείο του, τον αγώνα σε χιλιάδες κομματάκια και
στη συνέχεια συνθέτουν το παζλ. Παίρνουν όλα τα κομμάτια που θέλουν για την
ομάδα τους και κάνουν δουλεία.
( 33 συγχρονισμένες κινήσεις για τις στημένες φάσεις έχει
βάλει στο παιχνίδι της Νάπολι ο
Μαουρίτσιο Σάρι )
Προπονητής σημαίνει να βάζει το στίγμα του. Να μην παίζει
κουτουρού. Και ο τρόπος παιχνιδιού του να μην αλλάζει αλλά να εξελίσσεται. Να
δουλεύει σε πλάνα και αυτοματισμούς και οι κινήσεις της ομάδας μέσα στο γήπεδο
να μην είναι τυχαίες. Να δουλέψει στους αυτοματισμούς, στα δίδυμα και στα
τρίδυμα που φτιάχνονται από τους παίκτες ώστε η ομάδα μη δείχνει ξεκομμένη. Ο
ένας παίκτης να ξέρει τον άλλον. Αυτά χρειάζονται δουλειά, για να γίνει η ομάδα
επικύνδινη για τον αντίπαλο, πιο θεαματική και πιο γρήγορη στην ανάπτυξη. Και
σιγά-σιγά να χτιστεί ένας πολύπλοκος μηχανισμός μέσα στην ομάδα και να έχει
κατασκευαστεί εξωφρενικά σύνθετη ανάπτυξη και μια απροσπέλαστη αμυντική
λειτουργία. Κανένα σύστημα όμως και καμία τακτική δεν μπορεί να στηθεί από τον
προπονητή αν δεν υπάρχουν πρώτα απ’ όλα τα στοιχεία της Ταχύτητας και της
Δύναμης στα χαρακτηριστικά των παικτών του ρόστερ. Έπεται το σύστημα και ο
αυτοματισμός. Αυτά απαιτεί ο σύγχρονος πρωταθλητισμός. Σ’ αυτά τα
χαρακτηριστικά θα στηριχθείς αρχικά και τα αποτελέσματα και τις κούπες θα τα
βρεις στη συνέχεια.
Κι όλα αυτά ξεκινάνε από την προετοιμασία., αυτός άλλωστε είναι
και ο βασικός σκοπός της προετοιμασίας……Η ΟΜΑΔΙΚΟΤΗΤΑ.
Βασικά, όμως, όλο το μυστικό είναι τι κάνεις μέσα στη σαιζόν,
πως προπονείς, πως κάνεις αποκατάσταση, πως συμπεριφέρεσαι εξωγηπεδικά. Εκεί
αναδυκνείονται ή καταρρέουν οι ομάδες. Εκεί φαίνεται τι δουλειά κάνουν.
Και δεν έχει καμία σημασία αν εφαρμόζεις κάτι παλιό ή κάτι
καινούριο, αλλά κυρίως να ξέρεις τι κάνεις. Να είσαι μάστορας στη δουλεία σου.
Άλλωστε μοντέρνος είναι όποιος κερδίζει !
Τέλος, πάμε στην πεμπτουσία όλων…. το αποτέλεσμα
Όσο καταξιωμένος και να είναι ένας προπονητής, όσο καλή και
σε βάθος δουλειά κι αν κάνει με το επιτελείο του, αυτό από το οποίο τελικά θα
κριθεί είναι τα αποτελέσματα, έστω κι αν η δουλεία του φανεί στο μέλλον και με
άλλον προπονητή , πιθανόν, στο τιμόνι της ομάδας…..
Φραντισεκ Φαρντοκ…..με Γιοχαν Κρόιφ
Tο
Νο1 λοιπόν είναι να πάρεις αποτέλεσμα ΤΩΡΑ,….έτσι θα ανέβεις σκαλοπάτι. Αν δεν
πάρεις αποτέλεσμα τώρα αλλά περιμένεις αύριο και μεθαύριο, μάθε ότι δε θα έρθει
ποτέ η σειρά σου. Διότι οι παίκτες μέλλοντος και όχι παρόντος θα σου…χαλάσουν,
θα βαρεθούν πρόωρα, δεν θα γίνουν αυτοί που θα έπρεπε και που υπολόγιζες. Σε ομάδα
που δεν κερδίζει αλλά περιμένει κάποτε να κερδίσει οι παίκτες δυστυχούν και συνήθως
χάνονται….Εκεί έρχεται και το άγχος και η ανασφάλεια του τεχνικού με πρώτο σύμπτωμα
την υπερβολική αυστηρότητα και αγριάδα. Και συνήθως τον προπονητή αν δεν έρθουν
τα αποτελέσματα, δεν τον στηρίζει κανείς, ούτε οι διοίκηση, ούτε ο τύπος, ούτε
οι οπαδοί, ούτε οι παίκτες του….Πόσο να αντέξει κάποιος όταν δεν έχει στηρίγματα?
Θα πρέπει να είναι μεγάλο όνομα και πολύ μεγάλη προσωπικότητα.
Φέργκιουσον: «Η νίκη είναι στη φύση μου. Περίμενα να κερδίσω κάθε φορές που
βγαίναμε στο γήπεδο. Ακόμη και όταν οι περισσότεροι σημαντικοί μας παίκτες ήταν
τραυματίες, περίμενα να κερδίσουμε. Ήμουν αισιόδοξος ότι οι παίκτες ήταν
έτοιμοι να παίξουν και να κερδίσουν εξαιτίας όλης της προετοιμασίας που είχαμε
κάνει.
Παίρνω πάντα ρίσκα. Αν χάναμε στο
ημίχρονο, το μήνυμα ήταν απλό: Μην πανικοβάλεστε. Απλά συγκεντρωθείτε στο να
κάνουμε τη δουλειά μας. Αν ήμασταν πίσω, ας πούμε με 1-2, με 15’ να απομένουν, ήμουν έτοιμος
να πάρω ακόμη μεγαλύτερο ρίσκο. Δεν είχα κανένα πρόβλημα να χάσουμε με 1-3, αν
αυτό σήμαινε ότι είχαμε δώσει την ευκαιρία στους εαυτούς μας να πάρουμε την
ισοπαλία ή τη νίκη. Έτσι, στα τελευταία 15’ , τα παίζαμε όλα για όλα. Βάζαμε ακόμη έναν
επιθετικό και προσέχαμε λιγότερο την άμυνα. Ξέραμε ότι αν κερδίζαμε με 3-2, το
συναίσθημα θα ήταν φανταστικό. Και αν χάναμε 1-3, ε θα χάναμε ούτως ή άλλως.
Το να έχεις θετική διάθεση και να
παίρνεις ρίσκα ήταν το στυλ μας. Ήμασταν έτοιμοι να κερδίσουμε κάθε παιχνίδι.
Οι οπαδοί μας το καταλάβαιναν και μας στήριζαν. Ήταν υπέροχο συναίσθημα να μας
βλέπεις να παλεύουμε έτσι στα τελευταία λεπτά. Ένας βομβαρδισμός στην αντίπαλη
περιοχή, κορμιά παντού, οι παίκτες να τα δίνουν όλα χωρίς φόβο. Φυσικά, μπορεί
και να χάσεις στην αντεπίθεση, όμως η χαρά του να νικάς εκεί που νόμιζες ότι
αυτό είναι αδύνατο είναι φανταστική.
Νομίζω ότι όλες μου οι ομάδες το
είχαν. Δεν τα παρατούσαν ποτέ. Έτσι, ξαφνικά δεν χρειαζόταν να περνάω συνέχεια
το μήνυμα. Ήταν εκπληκτικό εκείνο το χαρακτηριστικό και είναι απίστευτο να βλέπεις
όλα όσα συνέβαιναν στα τελευταία λεπτά».
Στον
πρωταθλητισμό του σήμερα, λοιπόν, πρέπει να παίζεις όχι με το όραμα, αλλά με το
τεχνοκρατικό πνεύμα στην καλύτερή του μορφή. Τι ξοδεύουμε και πως ξοδεύουμε. Σε
τι επενδύουμε και γιατί επενδύουμε. Κι αν κάνουμε μια επιτυχία, να μην γαντζωθούμε
πάνω σ’ αυτή αλλά να κάνουμε κι άλλη και παράλλη.
SAM
